ഹിമാലയ മലനിരകളും ഉത്തരാഖണ്ഡും - 19

ഹിമാലയ മലനിരകളും ഉത്തരാഖണ്ഡും

ഭാഗം : 19

അമർനാഥിലെ ഗുഹാക്ഷേത്രം

ജമ്മു കശ്മീരിലെ അമർനാഥിലെ ഒരു ഗുഹയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു ഹൈന്ദവക്ഷേത്രമാണ് അമർനാഥിലെ ഗുഹാക്ഷേത്രം. ശ്രീനഗറിൽ നിന്ന് 136 കി.മീ. വടക്കുകിഴക്കുഭാഗത്തായി സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് 13,000 അടി ഉയരത്തിലാണ് പ്രസിദ്ധമായ ഈ ഗുഹാക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. മഞ്ഞുകൊണ്ടുള്ള ശിവലിംഗമാണ് ഇവിടത്തെ പ്രത്യേകത. ഇതിനെയാണ്‌ ഹിമലിംഗം എന്നു പറയുന്നത്. ഗുഹയിൽ ജലം ഇറ്റു വീണ്‌ ഉറഞ്ഞ് ശിവലിംഗത്തിന്റെ രൂപത്തിൽ കാണപ്പെടുന്നു. വേനൽക്കാലത്ത് ഈ മഞ്ഞുരുകി ലിംഗം അപ്രത്യക്ഷമാകാറുമുണ്ട്. 400 വർഷം മുമ്പാണ് ഈ ഗുഹയും ലിംഗവും ശ്രദ്ധയിൽപ്പെടുകയും ആരാധനനടത്താനാരംഭിക്കുകയും ചെയ്തത്. ശിവന്റെ പന്ത്രണ്ടു ജ്യോതിർലിംഗങ്ങളിൽ ഒന്ന് ഇവിടെയാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.

ശിവന്റെ ജഡാമുടിയിൽനിന്നും വീണ വെള്ളത്തിന്റെ തുള്ളികൾ അഞ്ച് നദികളായി രൂപമെടുത്ത് പഞ്ചധരണി എന്ന് പേർ നേടി. പഞ്ചധരണിയിൽ നിന്നും എട്ട് കിലോമീറ്റർ അമർനാഥ് ഹിമലിംഗക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നതു.12729 അടി ഉയരമുള്ള ഗിരിശൃംഗമാണ് അമർനാഥ്. അമർനാഥ് ഗുഹയ്ക്ക് നൂറടി ഉയരവും നൂറ്റി അമ്പത് അടി ആഴവുമുണ്ട്. ഇവിടെ ഹിമലിംഗമായ ഈശ്വരൻ തെക്കോട്ട് അഭിമുഖമായി ദർശനം നൽകുന്നത് സവിശേഷതയാണ്. 

ശിവന്റെ തലയിലെ ചന്ദ്രക്കല പിഴിഞ്ഞ് എടുത്ത അമൃതം കൊണ്ട് ശിവൻ ദേവൻമാരെ അമർത്ത്യർ ആക്കി എന്നാണ് ഐതിഹ്യം. ഈ ദേവൻമാരുടെ അപേക്ഷപ്രകാരം ശിവൻ ഹിമലിംഗമായി അവിടെ പാർപ്പ് ഉറപ്പിച്ചു എന്നും ദേവൻമാരെ 'അമർത്ത്യ'രാക്കിയതുകൊണ്ടാണ് ശിവന് 'അമർനാഥ്' എന്ന് പേരുണ്ടായതെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. മുകളിൽ നിന്ന് തുടർച്ചയായി വീണുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന വെള്ളം ഉറഞ്ഞാണ് ശിവലിംഗത്തിന്റെ രൂപം ഉണ്ടായത്. ഈ ഗുഹാക്ഷേത്രത്തിനു ചുറ്റും ഉയർന്ന മലകളുണ്ട്. ഉഷ്ണകാലത്തുപോലും അവയുടെ കൊടുമുടികൾ മഞ്ഞുകൊണ്ടു മൂടപ്പെട്ടിരിക്കും. അമർനാഥ്ഗുഹാക്ഷേത്രം മനുഷ്യനിർമിതമല്ല; പ്രകൃതിയുടെ സംഭാവനയാണ്.

വെളുത്ത പക്ഷത്തിലെ ആദ്യദിവസങ്ങളിൽ ഹിമക്കട്ടകൾ ശിവലിംഗത്തിന്റെ രൂപം പ്രാപിക്കുമെന്നും പൌർണമി ദിവസം ശിവലിംഗം പൂർണരൂപത്തിൽ എത്തുമെന്നുമാണ് വിശ്വാസം. കൃഷ്ണപക്ഷത്തിലെ ആദ്യദിവസം മുതൽ മഞ്ഞ് ഉരുകിത്തുടങ്ങുകയും അമാവാസിദിനത്തിൽ ശിവലിംഗം അപ്രത്യക്ഷമാകുകയും ചെയ്യുന്നു. ഓരോ മാസത്തിലും ഈ പ്രക്രിയ ആവർത്തിക്കുന്നു.

ശ്രാവണമാസത്തിലെ പൌർണമിനാളിൽ ശിവൻ ഈ ഗുഹയിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടുവെന്നാണ് ഐതിഹ്യം. അതുകൊണ്ട് ആ പ്രത്യേക ദിവസം ഈ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിക്കുന്നത് കൂടുതൽ പുണ്യമാണെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. ശ്രാവണമാസം കഴിഞ്ഞാൽ ഉടനെ മഞ്ഞുകാലമാകും. അതുകൊണ്ട് ക്ഷേത്രം സന്ദർശിക്കുന്നതിന് ഏറ്റവും സൌകര്യപ്രദമായ കാലം ശ്രാവണമാസമാണ്.

എല്ലാവർഷവും ശ്രാവണമാസത്തിലെ ശുക്ളപക്ഷത്തിലെ അഞ്ചാം ദിവസം, കാശ്മീരിലെ ശാരദാപീഠത്തിലെ ശ്രീ ശങ്കരാചാര്യരുടെ നേതൃത്വത്തിൽ, ശ്രീനഗറിൽ നിന്ന് ഒരു ഭക്തസംഘം പുറപ്പെടുക പതിവാണ്. ഇന്ത്യയുടെ നാനാഭാഗത്തും നിന്ന് ഭക്തന്മാർ ഈ സംഘത്തിൽ എത്താറുണ്ട്. ഈ തീർഥാടകരുടെ സൌകര്യത്തിനായി എല്ലാവിധ ഏർപ്പാടുകളും കാശ്മീർ ഗവണ്മെന്റ് നല്കിവരുന്നു.

അമർനാഥ്ഗുഹാക്ഷേത്രത്തിന് 150 അടി ഉയരവും 90 അടി വീതിയും ഉണ്ട്. ഈ ഗുഹയുടെ ഭിത്തികൾ ചുണ്ണാമ്പുകല്ലുകൊണ്ടുള്ളവയാണ്. ഗുഹയുടെ മുകളിൽ ഒരു ചെറിയ സ്ഥലം ഒഴികെ എല്ലായിടത്തും ചോർച്ച ഉണ്ട്. വടക്ക് ഭാഗത്തെ ഭിത്തിയിൽ ഉള്ള രണ്ടു ദ്വാരങ്ങളിൽ നിന്ന് തുടർച്ചയായി വെള്ളം വീണുകൊണ്ടിരിക്കും. ഈ വെള്ളം പെട്ടെന്ന് ശിവലിംഗത്തിന്റെ ആകൃതിയിൽ ഹിമമായിത്തീരുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ ശിവലിംഗത്തിന്റെ ഇടതുഭാഗത്ത് ഗണേശന്റേയും വലതുഭാഗത്ത് പാർവതിയുടെയും ഭൈരവന്റെയും ഹിമവിഗ്രഹങ്ങൾ കാണാം. ഈ ഗുഹയുടെ മുഖം തെക്കോട്ടായതുകൊണ്ട് സൂര്യരശ്മി ഒരുകാലത്തും ശിവലിംഗത്തിൽ തട്ടുകയില്ല. അതുകൊണ്ട് വേനൽക്കാലത്തുപോലും അതിലെ മഞ്ഞ് ഉരുകുകയില്ല. ഈ ഗുഹയ്ക്കടുത്തുള്ള അമരാവതി എന്ന മലയിലെ വെളുത്ത ചെളി ശരീരത്ത് പുരട്ടുന്നത് മംഗളകരമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.

അമർനാഥ് ഗുഹാക്ഷേത്രത്തിനകത്തായി മറ്റൊരു ചെറിയ ഗുഹയുണ്ട്. ഈ ഗുഹയ്ക്കകത്തുനിന്നെടുക്കുന്ന ഒരുതരം വെളുത്ത പൊടി അമർനാഥിലെ വിഭൂതിയായി ഭക്തൻമാർക്ക് നല്കുന്നതിനുള്ള അവകാശം ബത്കൂത് ഗ്രാമവാസികൾക്കാണ്. ഈ വെളുത്തപൊടി കാൽസിയം സൾഫേറ്റിന്റേയും കാൽസിയം ക്ളോറൈഡിന്റേയും ഒരു മിശ്രമാണ്. അമർനാഥ് ഗുഹയുടെ പടിഞ്ഞാറ്. വശത്തുകൂടി ഒഴുകുന്ന അമരഗംഗ എന്ന പുഴയിലാണ് ഭക്തൻമാർ സ്നാനം ചെയ്യുന്നത്. ഇതിന്റെ കരയിലുള്ള വെളുത്ത ഒരു പദാർഥം തീർഥാടകർ സ്നാനത്തിനുശേഷം ശരീരത്ത് പൂശാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നു. പുഴയിൽ കുളിച്ചശേഷം ഈ പൊടി പൂശുന്നതുകൊണ്ട് കൊടിയ തണുപ്പിൽനിന്ന് അവർക്ക് രക്ഷകിട്ടുന്നു.

ഐതിഹ്യമനുസരിച്ച്, അമർനാഥ് ആദ്യമായി കണ്ടെത്തിയത് ഭൃഗു മഹർഷിയാണ്. വളരെക്കാലം മുമ്പ്, കാശ്മീർ താഴ്‌വര വെള്ളത്തിനടിയിലായി, കശ്യപ മുനി അത് വറ്റിച്ചുവെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. തൽഫലമായി, വെള്ളം വറ്റിച്ചപ്പോൾ, അമർനാഥിൽ ആദ്യമായി ശിവദർശനം നടത്തിയത് ഭൃഗുവാണ്. അതിനുശേഷം, ആളുകൾ ലിംഗത്തെക്കുറിച്ച് കേട്ടപ്പോൾ, അത് എല്ലാ വിശ്വാസികൾക്കും ശിവന്റെ വാസസ്ഥലമായി മാറി, ഹിന്ദുക്കളുടെ വിശുദ്ധ മാസമായ സാവൻ മാസത്തിൽ ജൂലൈ, ഓഗസ്റ്റ് മാസങ്ങളിൽ പരമ്പരാഗതമായി ലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ നടത്തുന്ന വാർഷിക തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രമായി ഇത് മാറി. ചില പ്രദേശവാസികളുടെ വിശ്വാസമനുസരിച്ച്, ഗദാരിയ അമർനാഥ് ഗുഹ ആദ്യമായി കണ്ടെത്തിയതും ശിവന്റെ ആദ്യ കാഴ്ച കണ്ടതും പ്രദേശവാസികളാണ്.

1663-ൽ കാശ്മീർ സന്ദർശന വേളയിൽ ഔറംഗസേബ് ചക്രവർത്തിയെ അനുഗമിച്ച ഒരു ഫ്രഞ്ച് ഫിസിഷ്യൻ ഫ്രാങ്കോയിസ് ബെർണിയർ, മുഗൾ സാമ്രാജ്യത്തിലെ യാത്രകൾ എന്ന തന്റെ പുസ്തകത്തിൽ , താൻ സന്ദർശിച്ച സ്ഥലങ്ങളുടെ വിവരണം നൽകുന്നു, "അത്ഭുതകരമായ സദസ്സുകൾ നിറഞ്ഞ ഒരു ഗ്രോട്ടോയിലേക്ക് താൻ യാത്ര തുടരുകയാണെന്ന്" കുറിക്കുന്നു. , എന്റെ നവാബിന് രഹസ്യവിവരം ലഭിച്ചപ്പോൾ സാങ്‌സാഫെഡിൽ നിന്ന് രണ്ട് ദിവസത്തെ യാത്ര എന്റെ നീണ്ട അസാന്നിധ്യം കാരണം വളരെ അക്ഷമയും അസ്വസ്ഥതയും തോന്നി. "ഈ ഖണ്ഡികയിൽ പരാമർശിച്ചിരിക്കുന്ന "ഗ്രോട്ടോ" വ്യക്തമായും അമർനാഥ് ഗുഹയാണ് - പുസ്തകത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ് പരിഭാഷയുടെ രണ്ടാം പതിപ്പിന്റെ എഡിറ്റർ വിൻസെന്റ് എ. സ്മിത്ത് വ്യക്തമാക്കുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആമുഖം അദ്ദേഹം എഴുതുന്നു: "അത്ഭുതകരമായ ഒത്തുചേരലുകൾ നിറഞ്ഞ ഗ്രോട്ടോയാണ് അമർനാഥ് ഗുഹ, അവിടെ ഐസ് കട്ടകൾ, മേൽക്കൂരയിൽ നിന്ന് വെള്ളം ഒഴുകുന്നതിലൂടെ രൂപപ്പെട്ട സ്റ്റാലാഗ്മിറ്റുകൾ എന്നിവ ശിവന്റെ പ്രതിമകളായി ഇവിടെ ആശ്രയിക്കുന്ന നിരവധി ഹിന്ദുക്കൾ ആരാധിക്കുന്നു...

1895-ൽ തീർഥാടകർ ആദ്യം ഖീർ ഭവാനിയിലേക്ക് ഒരു ഹ്രസ്വ സ്റ്റോപ്പിനായി പോകും. സംസ്ഥാനം നൽകുന്ന സൗജന്യ റേഷനിൽ നിലനിന്നിരുന്ന തീർത്ഥാടകർ പിന്നീട് ശ്രീനഗറിലേക്ക് പോകും. ശ്രീനഗറിൽ നിന്ന്, ബാച്ചുകളായി, തീർത്ഥാടകർ പിന്നീട് ലിഡർ വാലിയിലേക്ക് പോകും , ​​വിശുദ്ധ സ്നാനങ്ങൾക്കായി സ്ഥലങ്ങളിൽ നിർത്തി. മാക് ബവാനിൽ പ്രാദേശിക ഹിന്ദുക്കൾ അവരോടൊപ്പം ചേരും. ഈ വർഷങ്ങളിൽ ബറ്റോക്കിലെ മാലിക്കുകൾ ഈ റൂട്ടിന്റെ ചുമതലക്കാരായിരുന്നു. സിസ്റ്റർ നിവേദിത, സ്വാമി വിവേകാനന്ദനുമായുള്ള ചില അലഞ്ഞുതിരിയലുകളുടെ കുറിപ്പുകളിൽ, 1898-ൽ സ്വാമി വിവേകാനന്ദൻ ഗുഹ സന്ദർശിച്ചതിനെക്കുറിച്ച് എഴുതുന്നു.

അമർനാഥ് യാത്ര എന്ന തീർത്ഥാടനം സംഭവിക്കുന്നത്, മഞ്ഞുമൂടിയ സ്‌റ്റാലാഗ്‌മിറ്റ് ശിവലിംഗം വേനൽക്കാലത്ത് അതിന്റെ വാക്‌സിംഗ് ഘട്ടത്തിന്റെ അഗ്രത്തിൽ എത്തുമ്പോഴാണ്. 

ജൂലൈ-ഓഗസ്റ്റ് കാലയളവ് തീർത്ഥാടനത്തിന് ഒരു ജനപ്രിയ സമയമാണ്. വാർഷിക തീർഥാടനത്തിന്റെ തുടക്കം പ്രഥമ പൂജനാൽ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു.

പഹൽഗാമിലെ നുൻ‌വാൻ, ചന്ദൻവാരി ബേസ് ക്യാമ്പുകളിൽ നിന്ന് 43 കിലോമീറ്റർ പർവതയാത്രയോടെ ആരംഭിക്കുന്ന ഇത് ശേഷ്‌നാഗ് തടാകത്തിലും പഞ്ചതർണി ക്യാമ്പുകളിലും രാത്രി തങ്ങിനിൽക്കുമ്പോൾ ഗുഹാക്ഷേത്രത്തിലെത്തുന്നു. തീർത്ഥാടകർക്ക് നികുതി ചുമത്തി സംസ്ഥാന സർക്കാരിന് വരുമാനം നേടാനുള്ള ഒരു മാർഗമാണ് യാത്ര. പ്രാദേശിക മുസ്ലീം ബക്കർവാൾ - ഗുജ്ജർമാരും ഹിന്ദു തീർത്ഥാടകർക്ക് സേവനങ്ങൾ നൽകി ഉപജീവനം കണ്ടെത്തുന്നു. യാത്രയെ നിരവധി തവണ ഉപദ്രവിക്കുകയും ആക്രമിക്കുകയും ചെയ്ത കശ്മീരി തീവ്രവാദ ഗ്രൂപ്പുകളുടെ ഈ വരുമാന സ്രോതസ്സ് ഭീഷണിപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.

1995-ൽ തീർത്ഥാടനം 20 ദിവസം നീണ്ടുനിന്നു. 2004 നും 2009 നും ഇടയിൽ കാലാവധി 60 ദിവസമായി നീണ്ടു. തുടർന്നുള്ള വർഷങ്ങളിൽ തീർത്ഥാടനം 40 മുതൽ 60 ദിവസം വരെ നീണ്ടുനിന്നു. 2019 ൽ, യാത്ര ജൂലൈ 1 ന് ആരംഭിച്ച് ഓഗസ്റ്റ് 15 ന് അവസാനിക്കും. ഹിന്ദുക്കളുടെ വിശുദ്ധ മാസമായ ശ്രാവണത്തോടനുബന്ധിച്ച് ജൂലൈ-ഓഗസ്റ്റ് മാസങ്ങളിൽ നടക്കുന്ന ശ്രാവണി മേളയുടെ 45 ദിവസത്തെ സീസണിലാണ് തീർത്ഥാടകർ ഈ പുണ്യസ്ഥലം സന്ദർശിക്കുന്നത്. 2022 മെയ് മാസത്തിൽ, വിശുദ്ധ തീർഥാടനത്തിനായി യാത്ര ചെയ്യുമ്പോൾ അവരുടെ താമസം സുഗമമാക്കുന്നതിന് ശ്രീനഗറിലെ യാത്രക്കാർക്കായി ഒരു തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രം (3000 ആളുകളുടെ ശേഷി) നിർമ്മിക്കാൻ സംസ്ഥാന സർക്കാർ ആരംഭിച്ചു.