ധന്യാഷ്ടകം

ധന്യാഷ്ടകം

തജ്ജ്ഞാനം പ്രശമകരം യദിന്ദ്രിയാണാം
തജ്ജ്ഞേയം യദുപനിഷത്സു നിശ്ചിതാർഥം
തേ ധന്യാ ഭുവി പരമാർഥനിശ്ചിതേഹാഃ
ശേഷാസ്തു ഭ്രമനിലയേ പരിഭ്രമന്തഃ

ആദൗ വിജിത്യ വിഷയാന്മദമോഹരാഗ-
ദ്വേഷാദിശത്രുഗണമാഹൃതയോഗരാജ്യാഃ
ജ്ഞാത്വാ മതം സമനുഭൂയപരാത്മവിദ്യാ-
കാന്താസുഖം വനഗൃഹേ വിചരന്തി ധന്യാഃ

ത്യക്ത്വാ ഗൃഹേ രതിമധോഗതിഹേതുഭൂതാം
ആത്മേച്ഛയോപനിഷദർഥരസം പിബന്തഃ
വീതസ്പൃഹാ വിഷയഭോഗപദേ വിരക്താ
ധന്യാശ്ചരന്തി വിജനേഷു വിരക്തസംഗാഃ

ത്യക്ത്വാ മമാഹമിതി ബന്ധകരേ പദേ ദ്വേ
മാനാവമാനസദൃശാഃ സമദർശിനശ്ച
കർതാരമന്യമവഗമ്യ തദർപിതാനി
കുർവന്തി കർമപരിപാകഫലാനി ധന്യാഃ

ത്യക്ത്വഈഷണാത്രയമവേക്ഷിതമോക്ഷമർഗാ
ഭൈക്ഷാമൃതേന പരികൽപിതദേഹയാത്രാഃ
ജ്യോതിഃ പരാത്പരതരം പരമാത്മസഞ്ജ്ഞം
ധന്യാ ദ്വിജാരഹസി ഹൃദ്യവലോകയന്തി

നാസന്ന സന്ന സദസന്ന മഹസന്നചാണു
ന സ്ത്രീ പുമാന്ന ച നപുംസകമേകബീജം
യൈർബ്രഹ്മ തത്സമമുപാസിതമേകചിത്തൈഃ
ധന്യാ വിരേജുരിത്തരേഭവപാശബദ്ധാഃ

അജ്ഞാനപങ്കപരിമഗ്നമപേതസാരം
ദുഃഖാലയം മരണജന്മജരാവസക്തം
സംസാരബന്ധനമനിത്യമവേക്ഷ്യ ധന്യാ
ജ്ഞാനാസിനാ തദവശീര്യ വിനിശ്ചയന്തി

ശാന്തൈരനന്യമതിഭിർമധുരസ്വഭാവൈഃ
ഏകത്വനിശ്ചിതമനോഭിരപേതമോഹൈഃ
സാകം വനേഷു വിജിതാത്മപദസ്വരുപം
തദ്വസ്തു സമ്യഗനിശം വിമൃശന്തി ധന്യാഃ