ഹിമാലയ മലനിരകളും ഉത്തരാഖണ്ഡും - 16

ഹിമാലയ മലനിരകളും ഉത്തരാഖണ്ഡും

ഭാഗം : 16

രുദ്രപ്രയാഗ്

ഉത്തരാഖണ്ഡ് എന്ന സംസ്ഥാനത്തിൽ ഒരു മുനിസിപ്പാലിറ്റി പട്ടണമാണ് രുദ്രപ്രയാഗ്. അലക്നന്ദ നദിയിലെ പഞ്ചപ്രയാഗിൽ (അഞ്ച് സംഗമങ്ങളിൽ) ഒന്നാണ് രുദ്രപ്രയാഗ്, അലകനന്ദ, മന്ദാകിനി നദികളുടെ സംഗമസ്ഥാനം. കേദാർനാഥ് എന്ന ഹിന്ദു പുണ്യനഗരം രുദ്രപ്രയാഗിൽ നിന്ന് 86 കിമി അകലെയായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു . രുദ്രപ്രയാഗിലെനരഭോജിയായ പുള്ളിപ്പുലിയെ Leopard of Rudraprayag കൊന്ന ജിം കോർബറ്റ് ഇവിടെ താമസിക്കുകയും എഴുതുകയും ചെയ്തിരുന്നു. [ലോക പ്രശസ്തനായ വന്യജീവി സംരക്ഷകപ്രചാരകനും എഴുത്തുകാരനും അതെല്ലാം ആവുന്നതിനുമുമ്പ് ഒന്നാന്തരം ഒരു നായാട്ടുകാ‍രനുമായിരുന്നു ബ്രിട്ടീഷ്-ഇന്ത്യൻ പൗരത്വമുള്ള ജെയിംസ് എഡ്വേർഡ് കോർബറ്റ് എന്ന ജിം കോർബറ്റ്.]

2013 ലെ ഉത്തരാഖണ്ഡ് വെള്ളപ്പൊക്കത്തിൽ പല പുതിയ കെട്ടിടങ്ങൾക്കും പ്രത്യേകിച്ച് സംഗം (സംഗമം) പ്രദേശത്തിനും സാരമായ കേടുപാടുകൾ സംഭവിച്ചു. മന്ദാകിനി നദിക്ക് മുകളിലുള്ള ഒരു ഫുട്ബ്രിഡ്ജും റൈറ്റോലിയിൽ ആറ് കിലോമീറ്റർ താഴെയുള്ള ഒരു റോഡ് പാലവും ഒഴുകിപ്പോയി. സംഗമത്തിന്റെ വിന്യാസം ഗണ്യമായി മാറി. കേദാർനാഥിലേക്ക് നയിക്കുന്ന മന്ദാകിനി താഴ്‌വരയിലെ റോഡ് പലയിടത്തും തകർന്നു.

രുദ്രനാഥ് ക്ഷേത്രം രുദ്രപ്രയാഗ് ശിവന്റെ പേരിലുള്ള യജമാനന്റെ രുദ്രനാഥ് മന്ദിരത്തിന്റെ സംഗമസ്ഥാനത്ത് സ്ഥിതി അളകനന്ദയോട് ആൻഡ് മന്ദാകിനി .

 പുരാണമനുസരിച്ച് നാരദ മുനി അദ്ദേഹത്തിൽ നിന്ന് സംഗീതം പഠിക്കാൻ ഇവിടെ ശിവനെ ആരാധിച്ചിരുന്നു. തുടർന്ന് ദൈവം അദ്ദേഹത്തെ രുദ്ര (സംഗീത പ്രഭു) രൂപത്തിൽ സംഗീതം പഠിപ്പിച്ചു. നാരദ ശില എന്ന പാറയുണ്ടായിരുന്നു, അവിടെ നാരദ ധ്യാനത്തിൽ ഇരുന്നുവെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു.

ശ്രീനഗറിനും രുദ്രപ്രയാഗിനുമിടയിലുള്ള കല്യാസൗറിലാണ് ധാരി ദേവി മന്ദിർ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ശ്രീനഗർ-ധാരി ദേവിയും ധാരി ദേവി-രുദ്രപ്രയാഗും തമ്മിലുള്ള ദൂരം യഥാക്രമം 16 കിലോമീറ്ററും 20 കിലോമീറ്ററുമാണ്. ശ്രീനഗറിൽ നിന്നും രുദ്രപ്രയാഗിൽ നിന്നും ടാക്സിയിലോ ബസിലോ യാത്ര ചെയ്യാതെ ഇവിടെയെത്താം.

ചാമുണ്ട ദേവി ക്ഷേത്രം പുണ്യനദികളുടെ സംഗമത്തിലാണ് ചാമുണ്ട ദേവി ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് (അലകാനന്ദ, മന്ദാകിനി). രുദ്ര പ്രഭുവിന്റെ ഭാര്യയായി ചാമുണ്ടയെ ഇവിടെ ആരാധിക്കുന്നു.

കോട്ടേശ്വർ കോട്ടി എന്നാൽ കോടി (10 ദശലക്ഷം), ഈശ്വർ എന്നാൽ ദൈവം. ഇത് വീണ്ടും പ്രകൃതിദത്ത ഗുഹകളിൽ നിർമ്മിച്ച ശിവന്റെ ക്ഷേത്രമാണ്.

ശ്രീ തുംഗേശ്വർ മഹാദേവ് ജി, ഫലാസി ചോപ്തയ്ക്ക് സമീപം ഈ ക്ഷേത്രം നൂറ്റാണ്ടുകളായി ഇവിടെയുണ്ട്. പാണ്ഡവർ തപസ്സിനായി ഇവിടെയെത്തിയതായി നാടോടിക്കഥകൾ പറയുന്നു. ചോപ്തയിൽ നിന്ന് പോകുന്ന വഴിയിൽ തുങ്കനാഥ് ക്ഷേത്രം വരെ നിരവധി ചെറിയ ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു, ചിലരുടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവിടെയുണ്ട്. ക്ഷേത്ര ഭിത്തിയിൽ ടെറാക്കോട്ട സ്റ്റൈൽ സീലുകളും ശിവ-പാർവതി പ്രതിമകളും ഉണ്ട്.

കാർത്തിക് സ്വാമി ശിവന്റെ മകൻ കാർത്തികേയന് സമർപ്പിച്ചതാണ് കാർത്തിക് സ്വാമി ക്ഷേത്രം. 

ബസുകേദർ (കേദാർനാഥിലേക്ക് വരുന്നതിനുമുമ്പ് ശിവൻ താമസിച്ചിരുന്ന സ്ഥലമെന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു). പാണ്ഡവർ നിർമ്മിച്ച ശിവക്ഷേത്രമാണിത്. വാസ്തുവിദ്യയും വിഗ്രഹങ്ങളും കുറഞ്ഞത് 1000 വർഷം പഴക്കമുള്ളതായി തോന്നുന്നു. ധ്യാനത്തിനും ധ്യാൻ യോഗയ്ക്കും നല്ലൊരു സ്ഥലം. കൈലാസ് പർവതത്തിലേക്ക് (കേദാർനാഥ്) യാത്ര ചെയ്യുന്നതിനിടയിൽ ശിവൻ ഒരു രാത്രി ബസുകേദറിൽ താമസിച്ചുവെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു, ഈ സ്ഥലത്തെയാണ് ബസുകേദർ എന്ന് വിളിക്കുന്നത്.

ഡെറാഡൂണിന് സമീപമുള്ള ജോളി ഗ്രാന്റ് വിമാനത്താവളമാണ് ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള വിമാനത്താവളം 183 കി.മീ

ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള റെയിൽ‌വേ സ്റ്റേഷൻ ഋഷികേശിലാണ് . എന്നിരുന്നാലും, അതിവേഗ ട്രെയിനുകളിൽ ബന്ധിപ്പിക്കാത്ത ഒരു ചെറിയ റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനാണ് ഋഷികേശ്. ഹരിദ്വാർ റെയിൽവേ ജംഗ്ഷൻ, (ഋഷികേശിൽ നിന്ന് 24കിലോമീറ്റർ) അകലെയുള്ള ഇന്ത്യയിലെ മിക്ക പ്രധാന നഗരങ്ങളിലേക്കും ട്രെയിൻ കണക്ഷനുണ്ട്, അതിനാൽ രുദ്രപ്രയാഗിലേക്കുള്ള റെയിൽ‌വേയാണ് ഇത്.

ഇന്തോ-ടിബറ്റ് അതിർത്തിക്കടുത്തുള്ള ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ബദ്രിനാഥ്, മന പാസ് എന്നിവയുമായി ദില്ലിയെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ദേശീയപാതയായ എൻ‌എച്ച് 58 ൽ രുദ്രപ്രയാഗ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. അതിനാൽ, വേനൽക്കാലത്തെ തീർത്ഥാടന സീസണിൽ ന്യൂഡൽഹിയിൽ നിന്ന് ബദരീനാഥിലേക്ക് ഹരിദ്വാർ, ഋഷികേശ് വഴി തീർത്ഥാടകരെ കയറ്റുന്ന എല്ലാ ബസ്സുകളും വാഹനങ്ങളും ജോഷിമഠിലേക്കും കൂടുതൽ വടക്ക് ഭാഗത്തേക്കും രുദ്രപ്രയാഗിലൂടെ കടന്നുപോകുന്നു. രുദ്രപ്രയാഗിലേക്കുള്ള റോഡ് യാത്രയുടെ ആരംഭ പോയിന്റാണ് ഋഷികേശ്, ഋഷികേശ് ബസ് സ്റ്റേഷൻ മുതൽ രുദ്രപ്രയാഗ് വരെ സാധാരണ ബസുകൾ സർവീസ് നടത്തുന്നു. ഋഷികേശിൽ നിന്ന് രുദ്രപ്രയാഗിലേക്കുള്ള റോഡ് ദൂരം 141 കി.മീ ദേവപ്രയാഗ്, ശ്രീനഗർ വഴി.